آزمایش تهیه صابون

تئوری آزمایش :

صابون را میتوان نمک سدیم ، پتاسیم یا آمونیوم اسیدهای چرب دانست که فرمول همگانی این پاک کننده های صابونی

به صورت RcooNa , Rcook , RcooNH4 میباشد .

به عبارت دیگر هرگاه در ساختار اسید های چرب به جای هیدروژن اسیدی ، کاتیون سدیم ،پتاسیم یا آمونیوم یک بار مثبت

قرار دهیم صابون به دست می آید .

صابون ماده ای ست که هم در چربی و هم در آب حل میشود زیرا صابون ها دارای یکسر آبگریز و یکسر آب دوست هستند .

به همین علت صابون با سر آبگریز خود توانایی حل چربی ها را دارد . صابون ها به دو نوع جامد و مایع تقسیم میشود .

سر آبگریز صابون دارای زنجیره کربنی است و اگر سر آب دوست صابون دارای سدیم باشد صابون جامد خواهد بود

و اگر دارای پتاسیم باشد صابون مایع خواهد بود .

هر مولکول صابون دارای یک کاتیون و یک آنیون است که جزء آنیونی صابون دو قسمت دارد .

1 . زنجیر هیدروکربنی : که آبگریز است و سر نا قطبی صابون را تشکیل میدهد

این قسمت در حلال های نا قطبی حل میشوند و چربی ها را در خود حل میکنند .

2 . سر آبدوست و قطبی : که در حلال های قطبی مانند آب حل میشود

پاک کننده صابونی از دو راه تهیه میشود : با استفاده از استر با جرم زیاد ، با استفاده از اسید چرب ،

که در این آزمایش ما با استفاده از سدیم هیدروکسید صابون جامد تهیه خواهیم کرد. اگر به چربی ، باز اضافه شود صابون

تولید خواهد شد

نحوه انجام آزمایش :

5 گرم سدیم هیدروکسید را در 20 میلی لیتر آب مقطر در یک بشر حل میکنیم . سپس 10 میلی لیتر اتانول را به بشر

اضافه میکنیم.در نهایت 12 گرم روغن را به محلول درون بشر اضافه میکنیم . و بشر را به مدت بیست الی سی دقیقه

بر روی استیرر با حرارت قرار میدهیم . تا یکنواخت شود و از دو فازی خارج شود.

درون ارلن 150 میلی لیتر آب مقطر و 15 گرم سدیم کلرید را با هم مخلوط کرده تا یون مثبت سدیم را که در کنار

زنجیر کربنی قرار میگیرد تامین کنیم . محلول ارلن را به بشر اضافه کرده مخلوط کنید . سپس کاغذ صافی را در قیف

قرار داده قیف را روی ارلن دیگر قرار دهید و مواد درون بشر که حاوی صابون است را از کاغد صافی عبور دهید .

در نهایت پس از خنک شدن مواد، صابون آماده است .

نکته : در حین حرارت دادن و یکنواخت شدن محلول اگر اتانول موجود در ظرف از بین رفت دوباره به کمک

پیپت به محلول اتانول اضافه کنید.

نتیجه آزمایش :

این واکنش ، همان واکنش صنعتی و طریقه صنعتی تولید صابون جامد است. صابون ، طبق واکنش زیر تولید می‌گردد.(مواد اولیه ، تحت تاثیر حرارت ، هیدرولیز می‌شوند.)

R-COO)3C3H5 + 3NaOH → C3H5(OH)3 + 3R-COONa)

واکنش بالا را هیدرولیز قلیایی (صابون شدن) نامند که درنتیجه ، تولید گلیسیرین و صابون میشود